Een ondernemingsvorm kiezen voor je bedrijf

Als ondernemer sta je voor een belangrijke keuze: in welke vorm ga je je bedrijf starten? De ondernemingsvorm die je kiest, heeft namelijk invloed op je aansprakelijkheid, belastingen en dagelijkse bedrijfsvoering. Wij geven je inzicht in de meest voorkomende ondernemingsvormen, zodat jij de juiste keuze maakt.

Waarom de ondernemingsvorm belangrijk is

De keuze voor een ondernemingsvorm bepaalt meer dan alleen hoe je je bedrijf organiseert. Daarnaast heeft het ook invloed op:

• Aansprakelijkheid: Ben je persoonlijk verantwoordelijk voor schulden, of is de onderneming verantwoordelijk?
• Fiscale voordelen: Welke belastingvoordelen zijn er mogelijk voor je bedrijf?
• Toekomstperspectief: Kun je makkelijk groeien of anderen laren deelnemen binnen jouw bedrijf?
  
  

Wel of geen rechtspersoonlijkheid

Daarnaast zijn er twee hoofdvormen: ondernemingen met en zonder rechtspersoonlijkheid. Bij rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid, zoals de eenmanszaak en vof, ben je als ondernemer persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van je bedrijf. Dit betekent dat schuldeisers ook aanspraak kunnen maken op je privévermogen. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid, zoals de bv en stichting, zien de onderneming als een aparte juridische entiteit, waardoor je privévermogen in de meeste gevallen beschermd is. Hieronder worden de verschillende rechtsvormen onderverdeeld. 

Ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

Als je kiest voor een ondernemingsvorm zonder rechtspersoonlijkheid ben je, zoals je hierboven kunt lezen, als ondernemer persoonlijk aansprakelijk voor schulden van de onderneming.

1. Eenmanszaak
De eenmanszaak is de meest eenvoudige en veelvoorkomende ondernemingsvorm. De meeste startende ondernemers en zzp’ers beginnen als eenmanszaak. Als eigenaar draag je volledige verantwoordelijkheid voor je bedrijf, inclusief eventuele schulden. Het voordeel? Je profiteert van fiscale voordelen voor zelfstandig ondernemers, zoals de zelfstandigenaftrek. Hoewel er maar één eigenaar is, kun je wel personeel aannemen. De oprichting van een eenmanszaak verloopt snel en eenvoudig. Een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KVK) is al genoeg.

2. Maatschap
In een maatschap werk je samen met andere zelfstandigen in hetzelfde vakgebied, bijvoorbeeld artsen of advocaten. Elke ‘maat’ is individueel aansprakelijk voor een evenredig deel van de schulden. Let hierbij wel op: voor belastingschulden kan elke maat aansprakelijk worden gesteld voor de volledige schuld. Een nieuwe maatschap schrijf je in bij de KVK. Bij een maatschap is het zo dat iedere deelnemer iets inbrengt, zoals geld, goederen of arbeid. De winst hieruit verdeel je onder de maten.

3. Vennootschap onder firma (vof)
Als je met één of meerdere partners een bedrijf start, is een vof een optie. Alle vennoten zijn gezamenlijk verantwoordelijk, en elke vennoot kan aansprakelijk worden gesteld voor de volledige schuld. Dit maakt een vof geschikt voor samenwerking, maar brengt ook extra verantwoordelijkheden met zich mee. Je bent niet verplicht om een firma- of vennootschapscontract op te laten maken, wel schrijf je je in bij de KVK. Daarnaast is het slim om de gemaakte afspraken over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en de winstverdeling schriftelijk vast te leggen.

4. Commanditaire vennootschap (cv)
Een cv werkt net als een vof, maar met een twist: je hebt ‘beherende’ vennoten die de leiding hebben en volledig aansprakelijk zijn, en ‘stille’ vennoten die alleen financieel bijdragen. De stille vennoten lopen enkel het risico hun investering te verliezen, tenzij ze actief worden in de bedrijfsvoering. Voor de oprichting van een commanditaire vennootschap bestaan geen formele eisen, behalve dan dat je je moet inschrijven in het Handelsregister van de KVK. Toch is het wel belangrijk om de gemaakte afspraken tussen de vennoten schriftelijk te laten vastleggen door een notaris.

Ondernemingsvormen met rechtspersoonlijkheid

Wil je liever dat het bedrijf zelf aansprakelijk is voor schulden? Dan is een ondernemingsvorm met rechtspersoonlijkheid, zoals een bv, geschikt. Zo is je privévermogen beter beschermd.

1. Besloten vennootschap (bv)
De besloten vennootschap (bv) is na de eenmanszaak een van de meest gekozen rechtsvormen. Als oprichter en eventueel directeur-grootaandeelhouder kun je een salaris ontvangen en vallen je inkomsten onder de loonheffingen. Denk eraan dat bij wanbeheer je alsnog persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld. Voor de oprichting van een bv is geen minimum startkapitaal vereist; zelfs een symbolisch bedrag van één eurocent is al genoeg.

Als zzp’er ben je directeur en daarmee ook de aandeelhouder. Dat betekent dat je directeur-grootaandeelhouder bent (dga). Dan keer je jezelf loon uit en betaal je daar inkomstenbelasting over. Verder betaal je bij uitbetaling in aandelen ook dividendbelasting en krijg je te maken met vennootschapsbelasting.

2. Naamloze vennootschap (nv)
Een naamloze vennootschap (nv) is een bedrijfsvorm waarbij het kapitaal is verdeeld in aandelen die vrij overdraagbaar zijn – in tegenstelling tot bij een bv. Voor de nv moeten jaarstukken worden opgesteld en ingeleverd bij de KVK.

De voorwaarden voor het oprichten van een nv zijn grotendeels hetzelfde als die van een bv. Het belangrijkste verschil? Bij een nv heb je een minimumkapitaal van €45.000 nodig. Ook zijn de aandelen in een nv vrij overdraagbaar, terwijl bij een bv de aandelen op naam staan van de aandeelhouder.

3. Coöperatie
Een coöperatie (bijvoorbeeld De Rabobank) behartigt de materiële belangen van haar leden door overeenkomsten af te sluiten en keert winst uit aan de leden. Er zijn drie typen coöperaties:

• Bedrijfscoöperatie
• Consumentencoöperatie
• Producten- of diensten coöperatie

Een coöperatie wordt opgericht door minimaal twee personen met een notariële akte. Ze moeten ook worden ingeschreven in het Handelsregister en ieder jaar jaarstukken opstellen en openbaar maken.

4. Stichting en vereniging
Hoewel ze minder vaak worden gezien als typische bedrijfsstructuren, vallen stichtingen en verenigingen ook onder ondernemingsvormen. Bestuurders kunnen onder bepaalde omstandigheden persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor schulden. Deze vorm is vooral interessant als je een specifiek maatschappelijk doel wilt behalen. Deze doelen zijn vastgelegd in de statuten. Een stichting mag winst maken, maar net als bij een vereniging moet deze opbrengst wel ten goede komen aan een ideëel of sociaal doel.

Wist je dat...

• Freelancer en zzp'er zijn géén ondernemingsvormen. Je moet nog steeds kiezen uit een van de negen rechtsvormen, zoals de eenmanszaak of vof.

• Het is mogelijk om van rechtsvorm te wisselen. Start je bijvoorbeeld als eenmanszaak? Dan kun je later overstappen op bijvoorbeeld een bv voor fiscale voordelen zodra de inkomsten stijgen.
• Voor de eenmanszaak, vof en bv geldt geen wettelijk minimum startkapitaal. Bij de bv wordt wel een symbolisch bedrag van één eurocent als startkapitaal aangehouden.
  
  

Welke rechtsvorm past het beste bij jouw onderneming?

Welke vorm het beste bij je past, hangt af van je toekomstplannen, risico’s die je gaat nemen, en de mate waarin je fiscaal wilt profiteren. Tip van ons: kijk goed naar de opties en kies er eventueel voor om advies in te winnen bij een adviseur. Zo weet je zeker dat je de keuze maakt die je onderneming sterk maakt. Go for it.